برای یافتن پاسخ این سوال ابتدا ببینیم « دانشمند » به چه کسی گفته می شود ؟ و دانشمندان چگونه فعالیت می کنند؟

دانشمند یعنی کسی که با استفاده از روش های صحیح علمی به دنبال یافتن پاسخ سوالات خود می رود. پس هر کس که این ویژگی را داشته باشد دانشمند است؛ چه کم سن و سال باشد و چه مسن.

دانشمندان چگونه عمل می کنند؟

طرح سوال: اولین چیزی که برای یک دانشمند مطرح می شود سوال است. تا سوالی نباشد دانشمند به دنبال یافتن پاسخ آن نمی رود و در نتیجه چیزی کشف نمی کند. چرا لامپ خاموش شد؟ چرا میوه ها قبل از رسیدن (کال) می ریزند؟چرا...؟

فرضیه سازی: با مطرح شدن سوال دانشمند برای خود فرضیه سازی می کند.( علت را حدس می زند.) برای یک سوال فرضیه های متعددی مطرح      می گردد. چرا لامپ خاموش شد؟ فرضیه ها:

1 – لامپ سوخته است. 2 – هلدر خراب شده است. 3 – کلید برق خراب شده است. 4 – فیوز برق پریده و یا برق شهر قطع شده است.

ناگفته پیدا است که دانشمندان در هنگام مطرح شدن سوالات علمی قبل از اینکه برای خود فرضیه سازی کنند به سراغ مطالعات و کارهای دیگر دانشمندان قبل از خود که در آن زمینه تحقیق کرده اند می روند تا اینکه نخواهند برخی از راه های رفته را دوباره بروند.

طراحی و انجام آزمایش: پس از اینکه فرضیه سازی به پایان رسید ، دانشمند باید فرضیه های خود را آزمایش کند. پس دست به طراحی آزمایش می زند تا بتواند فرضیه های خود را بیازماید و سپس آزمایشات خود را انجام می دهد. ناگفته پیدا است که ابتدا به سراغ فرضیه هایی می رود که اولاًمعقول ترند و دیگر اینکه زودتر به جواب می رسند.

مشاهده ، اندازه گیری و ثبت اطلاعات: این مرحله نیز با دقت بوسیله دانشمند انجام می گیرد. نکته ای که در اینجا لازم به تذکر است اینکه مراحل طراحی آزمایش و ثبت اطلاعات ممکن است به صورت ذهنی انجام گیرد. در مثال مورد بحث و فرضیه اول این گونه عمل می کند:لامپ را باز کرده به روشهای مختلف آن را بررسی می کند تا مطمئن شود لامپ سالم ست یا خیر.پس از آن و در صورت سالم بودن لامپ بقیه فرضیه ها را می آزماید تا اینکه به نتیجه برسد.

تجزیه وتحلیل یافته ها: در این مرحله اطلاعات بدست آمده را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.این مرحله یکی از مهم ترین مراحل کار است.  

نتیجه گیری: در آخرین مرحله و پس از تحلیل یافته های خود به نتیجه گیری می پردازد.

پس مراحل کار به این ترتیب است:

1 – طرح سوال 

2 – فرضیه سازی 

3 – طراحی آزمایش 

4 – انجام آزمایش ، مشاهده و اندازه گیری

 5 – ثبت نتایج  

6 -  تجزیه و تحلیل یافته ها   

7 – نتیجه گیری

کار بسیار مهم دیگری که دانشمندان پس از نتیجه گیری انجام می دهند این است که یک بار دیگر آزمایشات خود را تکرار می کنند تا مطمئن شوند که نتایج بدست آمده اتفاقی نبوده است. در صورتی که نتیجه تکرار آزمایشات همان نتایج قبلی بود به نتیجه گیری نهایی می پردازند.

ناگفته پیدا است که در برخی موارد مراحل کار چنان آمیخته به هم است که تفکیک آن مشکل بوده و فرد بدون توجه، این مراحل را طی می کند. اما مهم این است که مراحل آن طی می شود. اگر ما نیز می خواهیم مانند دانشمندان باشیم باید مانند آنان فکر کنیم و عمل نماییم. ما می توانیم این کارها را از امور روزمره زندگی شروع کنیم و به کار های مهم تر گسترش دهیم. به امید آن روز.